Ποντιακή Γλώσσα

                                                     
Η ποντιακή διάλεκτος αποτελεί την αδιάψευστη μαρτυρία της καταγωγής του ποντιακού ελληνισμού και τη φυλετική συνέχεια απο τους πρώτους αποίκους μέχρι σήμερα. Η Ποντιακή είναι μια διάλεκτος της Ελληνικής γλώσσας που ξεκινάει απο τα χρόνια του αποικισμού των Ελλήνων της Ιωνίας και την εγκατάστασή τους στον Πόντο, όπου οργανώθηκαν σε πόλεις οχυρωμένες, όπως οι γνωστές απο τον 6ο και 5ο αι. π.χ παραλιακές πόλεις Τραπεζούντα, Κερασούντα, η Σινώπη, τα Κοτύωρα, η Αμισός (Σαμψούντα) και λίγο αργότερα στα ενδότερα η Αμάσεια. Απο το 301 π.χ ο Πόντος είναι οργανωμένος σε ανεξάρτητο κράτος μέχρι τη Ρωμαιοκρατία. Στα Βυζαντινά χρόνια αποτελεί το ακριτικό προπύργιο κατά των επιδρομών της ανατολής. Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας αντιστάθηκε στην τουρκική προέλαση περισσότερο απο την Πόλη. Αρκετά απομονωμένος γλωσσικά ο Πόντος διατήρησε πολλά αρχαϊκά στοιχεία, απο τα οποία πολλά δείχνουν την Ιωνική τους προέλευση, όπως η προφορά του η ως ε (το πεγάδιν=πηγάδι), η χρήση των ψιλών συμφώνων αντί δασέων (ασπαλίζω = ασφαλίζω).Πολλά αρχαϊκά στοιχεία διατηρήθηκαν στο λεξιλόγιο και στο τυπικό της ποντιακής διαλέκτου, όπως η προστακτική των ρημάτων. Οπως ήταν φυσικό, στην ποντιακή διάλεκτο παγιοποιήθηκαν τρόποι έκφρασης οι οποίοι στη νεοελληνική εξελίχθηκαν παραπέρα, όπως οι ασυνίζητοι τύποι η καρδία, η λαλία, τα παιδία, τα ψωμία κ.τ.λ. Φυσικό ήταν επίσης να εξελιχθούν φθόγγοι διαφορετικοί απο τους κοινούς.

 

Γ. Σαββαντίδης
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων,Τμήμα Φιλολογίας

 

Facebook